KIZILDELİ OCAĞINDA MUSULCA SÜREĞİ

 

HAZIRLAYAN
Mustafa çetin dede

Mustafa Çetin dede
02,08,1949 yılında Edirne ilinin Havsa kazasındaki Musulça köyünde doğmuştur.İlkokulunu Musulça köyünde başarılı bir şekilde bitirmiştir.17 yaşında Fatma hanım ile evlenmiştir biri oğlan biri kız olmak üzere 2 çocuğu vardır.1966 SEYDALİ SULTAN(kızıldeli) ocağında Cem katılıp ikrar almıştır ve aynı yıl müsayip olmuştur.1970 yılında ise zakirlik postuna oturmuştur 14 yıl zakirlik postuna hizmette bulunduktan sonra 1984 yılında çerağ’çı postuna geçmiştir.1986 yılında rahmetli ALİ YUMAK VE HASAN RÜZGAR dedelerin önderliğinde canların niyazları ile dedelik postuna oturtulmuştur.1990 yılında Hacı Bektaşta MEHMET GÜVENÇ dededen dedelik görgüleri görülüp hicazanetme verilmesi uygun görülmüştür.Bu sürecin ardından halen devam etmekte olan Edirne ilinde Eskikadın köyü,Köşan çiftiliğin Bektaşi bölümü,Hıdırağa köyü,Uzunköprü ilçesinin Yeniköy Belediyesi ve kendi köyümde dedelik görevini sürdürmektedir.

1-Birlik cemi ekim aylarında buğday toğum ekim işlemi başlamadan önce saki baba çırakçı baba’yı bulup birlik    cemi için ikisi anlaşıp çerağçı baba dedenin evine gidip hal hatırını sorar Pazartesi akşamı veya Cuma akşamı için randevu alır şunu da söylemekte yarar far şimdi bu çağda  gençlerin çoğunluğu şehirlerde çalıştıkları için hafta sonu hafta sonu tatiline getirmeye çalışılır daha öncede cem belirtimiz şekilde toplanılır.Niyazlara varılıp kurbanlar kesilip ibadet’e devam edilir.

2-Muharrem cemi buna kesinlile musayibi olmayan can gelemez ;çünkü erkan cemine oturulur her canın müsayibi,kardeşi yanında olması gerekir çünkü HZ. Ai,   HZ Muhammet ‘den müsayiplik emanet kalmıştır bu emanete ihanet etmemek için bizde müsayiplerimizle cem geliriz cem de müsayip nefesleri okunur,söylenir belirli zamanlarda söylenir ve nefeslerin kuralları uygulanır.Sarı çorba pişirilir mersiye  duaları yapılır,sorgu süalden geçilip hizmetleri görülür böylece devam eder.(imam Hüseyin kerbela’ çölünde şehit ediliği gün için muharrem orucu 12 gün tutulur eski takvime göre muharrem 12sinden sonra ayın sona kadar cem’e oturulur )

3-nevruz cemi aynı zamanda sultan nevruz da geçer kasımın 117sinde  nevruz yazı girer bunun orucu tutulmaz.127 sinde çıkar.hıdırıllez 52-45 arası 7 gün hükmü vardır. BU 7 gün içinde cem’lere oturulur bu şu demektir bir insan vefat ettiği zaman 40 günü geçmeden 40’I yapılır.yılı geçmeden yapılır bizde nevruzu 7 gün içinde hizmetler görülmüş olması gereklidir.Görgü,Hizmet şuna benzetebiliriz ;bir bakır kazanı nasıl hersenene kalaylatırsak temiz olması için,hizmet ve görgü görünmenin canların bir şuçu olmadığı cem temiz olarak gelmiş oluyorlar nevruz için de şunu belirtmek istiyoruz ; mart ayının 21. günü güneş koç burcuna  girdiği an ilkbaharın ilk günü nevruz yani yeni gün sayılır zerduş dilinde kahinatın yaratıldığı gün olarak kabul edilen  ve bayram sayılan gündür.İslamda veda haccı’nın arefe günü martın 8ine bayramda 9 una rastlamıştır.Hac’dan dönüşte Mekke şle Medine arasında GAdirhum denilen yerde hz muhammedin hz ali nin alinin tutarak orada bulunanlara hitaben ben kimin mevlası yani velisi isem Ali de onun meblasıdır diye buyurmuştur. O günde ayın 19uncu tesadüf etmiştir.Bu nedenler hz ALİ taraftarları ehlibeyt ve tarikat ehli olanlar nevruza büyük bir kutsiyet vermişler bu günü bayram saymışlardır  Bektaşi ve Alevilerce nevruz hz alinin doğduğu gün olarak kabul edilmiştir:bektasiler güneşin koç burcuna girdiği saat ten önce meydanlarında toplanırlar baba 12 imama salavatı ihtiva eden salavatnameyi ve nadı ali,yi (naat-ı Ali okur) Nevruz ayı aynı zamanda Türklerin ergenekon’dan çıkışınıda simgeler nevruz trakyadaki Bektaşilerin vazgeçilmez bir adeti olup gelenekte bayram kutlaması olarak önemli bir yere sayiptir Trakya Bektaşi meydanlarında özel bir erkan ile kutlanan nevruz da günümüz miladi takvimine göre 20 martı 21 marta bahlayan gce erkanına göre ayin-i cem yapılır.Eğer dedenin baktığı ocaklar tayfalar diğer bir anlamıyla mahalleler fazla ise bunu daha önceden başlaması gerekmektedir.böylece cem’e davam edilir

4-SON BİRLİK bunu da öncelikle belirtelim ki son birliğin manası; mayıs ayında olur tarım işlerine ve yaz işlerine zararı olmaması için  adına son birlik denmiştir.Bundan başka cem yok anlamına gelmez.Diğer cemlerde çarağa toplanan paralar bu son birlik ceminde yiycek,içicek,kurban alınır yukarda belirtimiz şekilde cem’e devam edilir.Bu 4 cem bir yılda 4 gül açar(bahçede açan gül demek değildir !)

1-İLKBİRLİK CEMİ

2- MUHARREM CEMİ

3-NEVRUZ CEMİ

4-SON BİRLİK CEMİ

Özel cemler oturulmazsa da olur mecburi oturulması gereken ve her yıl oturalan sabit cemlerdir.diğer cemlerde eski takvime göre kasımın 55-60 arası koru baba cemi’ne oturlur. Kasım 60-70 arası öksüz(küçük) türbede baba cemine  oturulur.kasım 70-80 arası büyük türbe  baba cemine oturulur.Yine kasım 80-90 arasında odmanbaba cemine  oturulur.İNSANLARIN ölümü halinde kırkı girmeden 30 günü geçtikten sonra, kırk cemi yapılır.Birde 1 yılı dolamdan  iki kurban kesilir biri cemden çıkış kurbanı diğeride posttan düşürülüş kurbanı kesilir.kırkında da aynı şekilde 1 kurban kesilir ancak maddi durumuna göre değişir.

11-BOLLUK CEMİ bu cemi durumu ii olanlar,bol mahsul alanlar,hedefine oluşanlar,başında ii veya kötü olay geçenler.Bolluk cemi yaparlar tüm masrafları bolluk cemini yapanlara aittir.

12-RAHBER TALİP GEZELERİ yapılır bunlar sembolik cem şeklindedir.

13-MUSAYİPLİK GEZELERİ yapılır bunlar sembolik cem şeklindedir.

 

TRAKYADA CEM

Bir kaç gün öncesinden saki postunda oturan saki baba cerağ’cı babayı bulur hangi gün cem olacaksa ,mürşidi dedeyi bulup falanca gece dede cem’e oturmak istiyoruz görüşünü alırlar.O gece dede içinde olumlu ise hazarlıklara başlanır.Kurban alınır adaklar cem evine getirilmeye başlanır çeşitli adaklar olabilir meyve,meyveli içecekler,aydınlık(mum)gönlünden kopanlarda kaşık,havlu,ekmek,lokma, çeşitli adaklar gelir.

Saki baba cem olacağı gün yine dedeyi hal hatır sormak için görüşür hazırmısın diye sorar ve bazı bilgileri verir .Dede hazır olduğunu söyleyince saki baba tekrar okuyucuyu(davetçiyi) bulup cem katılacak olan canları tektek bulup akşama cem evinde cem’imiz var söyleyip davet eder.Her davetli cem de yiyip içecegini evinde hazırlar.Çantasını alıp akşam olduğu zaman cem giderler.Her gelen can içeri girişte dedenin önünde bir niyaza varıp oturur.Davetlilerin hepsi geldiği zaman saki baba dedeye;gelecek olan canlar geldi tamamız; deyip dedeyi bilgilendirir.Dede saki babaya;postun(seccade)yere serilmesini üç niyazla söyler,post yere serildiğinde dede mürşit postundan başlayarak baş cerağ postu,çerağ;çı postu,himmat postu,kurbancı postu,saki postu,gözçü postu,zakir babaların postu,karaköçek(karababa)postu,anabacı(dedenin hanımı)postu,pervane baba postu,kapıcı postu dede niyazları bitirdiğinde ortaya gelir;mürşit postunun önünde dar da dikilir ;eyvallah cümü cümleye;der secdeye kapanıp niyaza varır,ayağa kalkıp ;eyvallah Allah dost evine;diyip yine niyaza varır niyazda iken ;cümle akşamlarınız aşk olsun hoş geldiniz sefa geldiniz; der mürşit postun duasını yapıp yerine geçip oturur.Ardından çerağ;çı baba dedenin önüne 3 niyazla gelir sırasıyla dedenin yaptığı şekilde aynısını yapar niyazlarını bittiğinde yerine geçer,tüm post sahipleri aynı şekilde yapıp yerlerine geçerler.

Cemdeki hizmet durumlarına göre canlar da sırasıyla niyazlara varırlar (gelen yaşlı misafirlere canlar öncelik verir)tüm niyazlar bittiğinde sakieyvallah dede; diyip ;niyazların tamamlandığını söyler dede cümle akşamlarınız aşk olsun cümletten hoş geldiniz sefa geldiniz;diyip hal hatırlarını sorar bu sormalar dededen sonra canlar ile karşılıklı devam eder.Sonaerdiğinde saki anabacıya ;su dağıtmalarını;işaret eder,sembolik olarak su dağıtılır(su dağıtılmasının sebebi;kerbelada imam Hüseyin efendimizin susuz şehit edildiği için bir gecelik onun çektiği acıları anımsamak ve onu hatırlamak için cem dağılıncaya kadar su içilmez şayet içen olursa görülürse dede tarafından cezalandırılır)su dağıtım işi bittiğinde her canın evinden getirdiği lokmalar ve diğer benzer adaklar dede tarafından okunmak için istenir dede duasını bitirdiği zaman adaklar hazırlanmak üzere çıkartılır kurbancı kurbanları kestiği zaman haber gelir cerag;lar yakılmaya başlar(mumlar) cerağ;çı baba duasını okur dedeye ;eyvallah;diyip tüm içeridekilere dede sorar ;biri birinden incilen gücenen can varmı?diye ;hak Muhammet Ali;nin yolunu süreceğiz Muhammet Mustafa;nın çırağını uyaracağız;tekrar edip ;biri birinden incilen gücenen can var mı?canlar;eyvallah;derler 3 dolu 1 hümmet içtikten sonra biri birinden şikayetçi olan canı yola kayıt olanı içeri alırız yola kayıt olmayanı kapı dışarı kovarız.Dede ;kabul mü;diye sorar canlar ;eyvallah;derler dede; hak erenler suçundan günahından geçmiş bizde gerçeklere hü diyelim;ardından cerağ;çı baba baş cerağ;tan uyardıktan sonra dedenin önünde cerağ;ı uyarma duasını yapıp dedeye ;eyvallah;der dede de;çerağ;çı için hizmet duasını okur.Sonra çerağ;çı sırasıyla karaköçek(karababa)çerağ;ını,saki baba çerağı;nı uyarır(mumunu yakar)ve postlarına teslim edip yerine oturur.Dede akşam namazlarını kıldırmak için tüm canları davet eder.Akşam namazları kılındıktan sonra yine cerağ;çı niyazla dedenin önünde dar da durur,ardından saki ve anabacı darda (ayakta) beklerler onların hizmet dualarını dede okur,okuduktan sonra sırasıyla yerlerine otururlar(yeri gelmişken;çerağ;çının belinde bağlı kuşağı saki çözer.Dede ;çerağ;lararınız aydın olsun muhabbetleriniz aydın olsun;der canlar da ;eyvallah diyip;cem devam ederler sırada baş okumaya gelmiştir post sıralarına göre canlar baş okuturlar(taç tekbirleme,musahipliği duası ayrı müsayip olmayanlara ayrı okunur) bu işlem bittiğinde.Sembolik olarak Allah Muhammet Ali dolusu verilir, 3 dolu 1 himmet dolusu verildiğinde Bektaşi bağdaşı kurabilir canlar.Hazırlanmış olan lokmalardan birer tane alınıp duası okunur(ama lokmalar o an için yenilmez)sıra zakirlerdedir sazını alıp içeri gelmişlerdedir.3nefes söylenir 4nefes ise,bolluksa bolluk nefesi,ölüm ise ölüm nefesi buna benzer nefesler söylenir.(nefes=kuran;dır) nefeslerimiz Türkçe söylenir anlaşılmayan dil ile yapılan ibadet ve okunan kitap taklit ve yalancılıktır.Nefesler söylenirken hiç kimse konuşmaz canı gönülden dinler dede yeri geldiğinde açıklamalar yapar nefesler hakkında.Bu dört nefes bittiğinde cem başlanmadan önce pervane baba dışarı çıkmıştır(gözçü)elinde sembolik sopasıyla gelir dışarıda gözçülük yaptığı için hayırlı himmet duasını ister.Sembolik olarak hizmet dolusu verilir ve dede duasını yapar görevini bitirmiş olur.Ardından ciğer ci ana çağrılır tas içinde pişmiş ciğer ile gelir ciğerin hayırlı duası okunur sırasıyla kurbancı gelir ve kurbancı gelmesi demek her işin bittiği anlamına gelir.Sıra KIRKLAR semahına gelmiştir sembolik olarak kırklar dolusu verilir,bu doluyu sunan(kabul eden) kırklar semahını özürü yoksa dönmek mecburiyetindedir.Semah bittiğinde semah dönenlerin duaları(gülbeng)leri okunur ardından otururlar( zakir babalar ise ayakta beklerler)onlarında ayrı olarak hizmet duaları okunur ardından yerlerine geçerler.Zakirler semah nefesleri çalmaya başlarlar ilk önce sakiler semah döner iştahlı olan canlar sırasıyla kalkıp semah dönerler (2şerli, 4;erli ,6;şarlı cem evinin büyüklüğüne göre semah dönenlerin sayısı değişir.

Semahlar bittiğinde zakirler (4ler nefesini söylerler 4ler samahı dönülür 4 de anabacıdır) sofra nefesini söylemeye başlarlar.Anabacı ise süpürge elinde beklemektedir ;desta post eyledik denildiği zaman anabacı 3 sefer süpürür gibi yapıp 3 sefer de niyaza varır,yerine geçip oturur zakirler ise kaldığı yerden davam ederler,sofra çırak dendiği zaman saki baba sofrayı getirir,ortaya koyar öylece söylenen nefesi takip etmektedir.Nefesin bir bölümünde alır sofrayı dar da bekler yine bir dörtlüğün içinde ağırman şeklinde sofrayı döndürerek(çevirerek) yavaşça yere bırakır dede sofra için bir dua okur.Zakirlerin son dörtlükte pir sultan geçtiğinde,tüm canlar ;Allah Allah;nefes bittiğinde dede yine zakirler için duasını okur ;akşamdan beri söylediniz anlıyana sivrisinek saz anlamıyana davul zurna az;der şu anda cem;de ibadet kısmı geçici bir süre yemek yemek için ara verilmiştir.Yemekler yenir yemek bittikten sonra başlangıçtaki gibi bitiş duasıda okunur.Sofralar kalkar sıra gelmiştir akşamdan beri hizmet edenlere hizmet sayipleri dar dururlar duaları yapılır topluca niyaza varırlar yerlerine otururlar,bu arada dışarıda çalışan hizmet sayipleri içeride kaç kişi var ise ona göre torbalarını hazırlarlar eve gidecek olanlar yine sırasıyla dedeye niyaza varırlar musade isterler eve giderken canların getirdikleri yiyecekler eşit bir şekilde bölünüp canlara pay edilir ve her eve giden can torbasını alır gider.Dede ise cerağ;ları sır etme duasıyla sırlar böylece cemimiz bitmiş olur.

 

TALİP GETİRME

(talip getirme kapının dış kısmında okunacak)

Bismişah Allah,Allah  eşiğine koydum  ben canı veser  ta vucudu sefa cünkefer Allah alah (kapının içeri girilcek)hüü erenler erenlere uzak gittik yakın geldik bülbül olup dizara geldik  hakka halimizi arz etmeye geldik erenler bizi  içeriye alırsa koç kuzu alıp meydana geldik bir cemali Muhammet kemali hasan Hüseyin ali’yi bilen de salavat Allah,Allah eyvallah sonra cem evinin büyüklüğüne göre 25 santim yürür

BU can kardeş aşk olmuş yola gelmiş

Koç kuzulu kurban getirmiş sırımıza sırdaş yolumuza yoldaş cümlemize kardeş olcak emri mürşide getirelim mi ne buyurursunuz can kardeşler bir cemali Muhammet kemali hasan Hüseyin Ali’yi bilen de salavat Allah,Allah eyvallah

E selamın Ali kim ehli şeriyat,şeriyat bahrına daldım meclisi musahada huzuru mahşerde yüzün pak ola bir cemali Muhammet kemali hasan Hüseyin ali’yi bilen’de salavat Allah allah eyvallah

E selamın Ali kim ehli tarikat,tarikat bir yadigar derler ona niyaz eder pirler ona her kim kıdem bassa vucudu pak olur derler bir cemali Muhammet kemali hasan Hüseyin ali’yi bilen de salavat Allah alah eyvallah

E selamın Ali kim  ehli marifet marifet bahrına daldım vucudum pak edip geldim erenler meydanı hatır deyip canım feda kıldım bir cemali Muhammet kemali hasan Hüseyin ali’yi bilen’de salavat Allah alah eyvallah

E selamın Ali kim  ehli  hakikat hakikat meydana çıktı cümpeyda itat edip geldi zemin eteğine bir cemali Muhammet kemali hasan Hüseyin ali’yi bilen de salavat Allah alah eyvallah

Özüm darda yüzüm yerde erenler meydanında  hak divanında biz can kardeşlerinden  incilmiş gücenmiş can varsa dile geldin bile gelsin tarikatta bıynum iğe geldi sin allah allah eyvallah

İnnala meletuka yosun ile ellezine amin salli teslime el ele el  bile  el muhammet Ali’nindir dede talibe nasiyat eder ve rahbere teslim eder

Verdiğimiz ikrarla aldığımız nasiyatla bende hayırlısı seydullah ederim

Bismillahirrahmanirrahim elhamdurullah gelbe olduk bizde yetmiş ikinci  fıkradan dahi olduk hoş huda canı candan aşıkız hıcı elabayya  abu gaffletten çıkıp doğru yola bastık can gözüyle kıldık görüştük meshepimiz caferidir  hayrullah da el yuduk

bir dahi cuda verdiğimiz 12 imam lara  bel bağladık gönül verdik rapperim oldu muhammet mürşidim ali gül murtaza bir cemali Muhammet kemali hasan Hüseyin ali’yi bilen’de salavat Allah alah eyvallah  der simdi rahberi talibe dededen başla der niyazlara varmaya 12 postlar niyazlarına varılır çok  kalaba ise el öperek büyük küçük gözetilmez tüm canların eli öpüldüğünde dede taliplere duasını eder rahberi taliplerini eline alıp oturacağı yere ilk önce rahber niyaz eder erkek olanı oturtur  sonra tekrar niyaz eder   oturttugu erkeğin hanımını oturacağı yere oturtur. Rahberi ilk önce erkek talibine postunu mübarekler sonra diger kadın talibin postunu mübarekler sonra dede yerinden kalkar her iki talibinde postlarını mübarekler(tebrik eder) sonrada sırasıyla post sıralararına göre tüm canlar tebrik eder

NOT: bu yarım cem dir müsayip  cemi olursa erkan cemi denir müsayip olmayanlar cemi kesinlikle alınmaz

Kaynak: http://www.trakya-alevi.com

Cevapla

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Required fields are marked *

*