Ghadirkhum Olayı

Esirgeyen ve bağışlayan yüce mevlamız Allah’ın adıyla başlamak istiyorum.

İslam tarihinde önemliliği hiç şüphesiz olan Ğadir Humm olayı, ana kaynaklarda geniş bir şrkilde rivayet edilmiştir.
Şia ve sünni ana kaynaklarında bu olayla ilgili haberler farklı olsa da, olayın önemine işaret eden haberler ise , iki taraftan ihmal edilmemiştir.
Ğadir Humm olayını sünni ana kaynaklardan aktarmak istiyorum.Ehli Beyt imamlarına dayalı olan rivayetlerde Ğadir Humm olayı, şüphe bırakmıyacak şekilde günümüze kadar aktarılmıştır.
Ğadir Humm hadisini, rivayetlerin ortaklaşa aktardıkları noktalarıyla sunmak istiyorum.
Hicretin 10. yılında Peygamber efendimiz hz.Muhammed, (Allah’ın hayır duası ve selamı onun ve Ehli Beytinin üzerine olsun), onun getirdiği dine, yola inanmış olan insanların Hac’ca katılmalarını sağlamak amacıyla etrafa haber yollamıştı.
Bu çağrısına onbinlerce insan icabet etmişti.Peygamber efendimiz bu hac cağrısının insanları bir araya getireceğini ve kuşkuyu ortada kaldıracak bir ortam sağlıyacağını biliyordu.
Onbinlerce insanla beraber,Medine’den Mekke’ye doğru yola çıkar.
Mekke’ye vardıklarında insanlara Haccın nasıl eda edileceğini ve gerceğini öğretir.Daha sonra Arafat’ta insanlara hitab eder ve vasiyetlerde bulunur.Haccın bitiminden sonra,
Mekke’den Medine’ye doğru geri dönerken, Cuhfe nahiyesinde Ğadir Humm olarak bilinen bir gölün etrafına varılır.Bu esnada Cebrail aleyhisselam, Peygamber efendimize gelip, şu ayeti okudu : “Ey Rasul (elçi) ! Sana Allah tarafından indirileni bildir ! Şayet bunu yerine getirmezsen , Allah’ın elçiliğini ifa etmemiş olursun ! Allah, sana zarar vermemeleri için, seni (inanmayan) insanların şerrinden koruyacaktır.Allah, Kafir olan topluluğa,(yapmak istedikleri kötülük için) rehber olmaz.” (Maide suresi: 67) (1*)
Peygamber efendimiz, bu ayetin neden indiğini iyi biliyordu.Fakat beraberinde bulunan insanların içinde çok sayıda münafıkların ve kafirlerin (inkarcıların) bulunduğunu da çok iyi biliyordu.Ayet, bu tereddütü bertaraf etmek için açık bir beyan getirmştir.Allah, Peygamberini hazır olan insanların ve aralarında bulunan kafirlerin şerrinden koruyacağını beyan etmişti.
Peygamber efendimiz geride kalan insanların yetişmesi ve önde giden insanların geri dönmesi için haber yolladı.
Gölün etrafında bulunan ağaçların altına kendisi için yer yapılmasını emretti.Ağaçların altı süpürüldü ve harkes yerini aldı.
Vakit öğleye doğruydu.Sıcaklıktan insanlar elbiselerinin bir kısmını başlarına ve bir kısmını kavurucu toprağın sıcaklığından korunmak için altlarına sermişlerdi. (2*)
Hazır olan insanlarla  topluca ibadeti yerine getirdikten sonra, onun için orta bir yerde, gölgeliğin altında  deve semerlerinden yapılan yüksekliğe çıktı. (3*)
En yüksek sessiyle insanlara şöyle hitab etti :
“ Allah’ı hamd eder , O’na sığınır , O’na inanır ve O’na tevekkül ederiz.Ve Allah’a, nefsimizin şerrinden ve kötü işlerimizden sığınırız.O’na ki, sapıklığa gidene rehber olmaz ve doğru yolda olanı da yolundan çıkarmaz.
Allah’tan başka bir İlah olmadığına ve Muhammed’in de O’nun kulu ve elçisi olduğuna tanıklık ederim.
Ey insanlar ! Latif ve her şeyden haberdar olan Allah, her peygamberin ondan önceki  peygamberin ömrünün ancak yarısı kadar yaşıyacağını bana haber etti.
Allah’ın katına davet edildiğimde şüphesiz olarak icabet edeceğim ve aranızdan ayrılacağım.Ben sorumluyum sizde sorumlusunuz, bu hususta ne diyeceksiniz ?”
  Hazır olanlar dediler ki : “ Tanık oluruz ki sen, bildirdin, nasihat ettin ve gereken mücadeleyi yaptın.Buna karşılık Allah sana hayırla mükafatını versin.”
Bunun üzerine Peygamber efendimiz sözlerine şöyle devam etti:
“Allah’tan başka bir İlah olmadığına ; Muhammed’in de O’nun elçisi olduğuna ; O’nun cennetinin ve cehenneminin hak olduğuna ; ölümün hak olduğuna ; kıyamet vaktinin hiç şüphesiz geleceğine ve kabirde olanların hepsini Allah’ın bir daha dirilteceğine dair şahitlik etmezmisiniz ?”
Hazır olanlar dediler ki : “Evet, hepsine şahitlik ediyoruz.”
Peygamber efendimiz şöyle devam buyurdu : “ Ey Allah’ım ! Şahit ol ! Ey insanlar, beni duyuyormusunuz ?”
Hazır olanlar dediler ki : “ Evet, seni duyuyoruz.”
Bunun üzerine şöyle buyurdu : “Ben sizden önce Kevser havuzu başı ucunda olacağım.Sizlerde oraya varacaksınız.O havuzun genişliği San’a (Yemen de bir şehir) ve Busra (Suriye de, Şam civarındaki yer) mesafesi kadardır.Etrafında, yıldızların sayısı kadar gümüşten kadehler vardır.Bakayım iki ağır emanetime karşılık nasıl amel edeceksiniz ?”
Peygamber efendimiz bu iki ağır emaneti zikrettiğinde bir kişi şöyle nida etti : “Ey Allah’ın elçisi ! Zikrettiğin iki ağır emanet nedir ?”
Peygamber efendimiz buyurdu ki : “ Daha büyük olan emanet Allah’ın kitabıdır.Bir tarafı Allah’ın elinde ve öbür tarafı da sizin elinizdedir.Ona tutunun ve sapıklığa uğramayın ! İkincisi ve küçüğü olan ise zürriyetim olan akrabamdır (Ehl-i Beytim dir).Latif ve herşeyden haberdar olan (Allah) bana bildirdiki , ikisi kevser havuzuna varıncaya kadar asla birbirinden ayrılmıyacaklar.Onların böyle olmasını kendim Allah’tan istedim.Sakın ikisinin önüne geçmeyiniz aksi takdirde helak olursunuz (yok olup gidersiniz) ; sakın ikisinin hakkında kusurda bulunmayın yoksa helak olursunuz !”
 Bunun üzerine yanında bulunan hz.Ali’nin elinden tutarak o kadar havaya kaldırdı ki, ikisinin koltukaltları göründü ve bütün toplum onu tanıdı.Bunun üzerine Peygamber efendimiz şöyle buyurdu : “Ey insanlar ! Müminlerin üzerine kendi nefislerinden ziyade kim tasarruf sahibidir ?” Hazır olanlar şöyle dediler: “Allah ve elçisi bunu daha iyi bilirler.” Bunun üzerine Peygamber efendimiz şöyle devam buyurdu: “Allah benim (üzerimde tasarruf sahibi olan) mevlamdır.Ben de müminler üzerinde tasarruf sahibi olduğum gibi, onlara nefislerinden daha evlayım.Ben kimin (üzerinde tasarruf sahibi) mevlası isem, Ali’de onun üzerine mevlasıdır (tasarruf sahibidir)!!!”
Bunu üç kere tekrarladı.(Hanbeli mezhebinin imamı Ahmed ibin Hanbel’in aktardığı haberde 4 kere tekrarlandığı zikredilmiş.) Daha sonra Peygamber efendimiz şöyle buyurdu: “Ey Allah’ım ! Ali’yi tasarruf sahibi kabul edenleri Sen de kabul et ; ve onu (Ali’yi) üzerinde tasarruf sahibi olduğunu  inkar edip düşmanlık edene Sen de düşman ol !!! Ali’yi seveni Sen de sev ve onu buğz edeni Sen de buğzet !!! Ali’ye destek olana Sen de destekçi ol ve Ali nerede olursa hakkı onunla beraber kıl !!! Hazır olanlar hazır olmayanlara bu söylediklerimi tebliğ etsinler !!!”  (4*)
Peygamber efendimizin sözleri bittiğinde ve halk daha dağılmadan Cebrail aleyhisselam şu vahiy ile indi : “ …Bugün size dininizi ikmal ettim, üzerinize nimetimi tamamladım ve sizin için din olarak İslam’ı uygun buldum…” (5*) (Maide suresi : 3. ayet)
Bunun üzerine Peygamber efendimiz şöyle buyurdu: “Dinin ikmali, nimetin tamamlanması, Rabbimin benim elçiliğime razı olması ve Ali’nin benden sonra velayet sahibi (otorite sahibi) olmasına karşı Allah’ın yüceliğine şükürler olsun !!!” (6*)
Bunu duyan sahabe, başta Ebu Bekr ve Ömer olmak üzere, hz.Ali’yi tebrik ederek şöyle dediler:
“ Sana kutlu olsun ey Ebu Talib’in oğlu ! Bugün bizim ve kadın- erkek bütün iman edenlerin mevlası (tasarruf sahibi) oldun !!!” (7*)
Sahabeden Hassan ibin Sabit, Peygamber efendimizin huzuruna gelerek şöyle dedi :
 “ Ey Allah’ın elçisi ! Müsaade edersen Ali hakkında söylemek istediğim beyitleri sana dinlendireyim.” Peygamber efendimiz şöyle buyurdu : “Allah’ın bereketi üzere söyle !”        
Bunun üzerine Hassan şöyle söyler :
“Humm yerinde Ğadir gününde Peygamberleri onlara nida etti….
…..
ve ona : kalk ey Ali ! Seni benden sonra imam ve doğru yola sevk eden kıldım, dedi ….
(8*)
Peygamber efendimiz gereken biati hz.Ali için aldıktan sonra sahabeleri ile Medine’ye doğru yol almaya devam eder.Peygamber efendimiz Medine’ye vardıktan sonra, Ğadir Humm olayını duyan Haris ibin Nu’man el-Fehriy, Peygamber efendimizin huzuruna gelip şöyle dedi: “Ey Muhammed ! Allah tarafından bizlere ; Allah’tan başka bir İlah olmadığına ve senin de O’nun elçisi olduğuna tanıklık etmemeizi emrettin, biz de bu emrini kabul ettik.Beş vakit ibadet etmemizi emrettin, bunuda kabul ettik.Zekat vermemizi emrettin, kabul ettik.Oruc tutmamızı emrettin, kabul ettik.Hac etmemeizi emrettin, bunu da kabul ettik.Bütün bu emrettiklerinle yetinmeyip, amcanın oğlu Ali’nin elinden tutup, onu bizim üzerimizde üstün kılarak : Ben kimin mevlası isem Ali onun mevlasıdır, demişsin !? Ali hakkında söylediğin senden mi yoksa Allah tarafından mı emredildi ?” Peygamber efendimiz buyurdu ki : “Ondan başka bir İlah olmayan Allah’a yemin olsun ki, Ali hakkında söylediğim Allah tarafından bana emrolundu !!!” Bunları duyan Haris ibin Nu’man bineğine doğru giderek şöyle dedi : “Ey Allah’ım ! Muhammed’in dediği doğru ise, gökten üzerimize taş yağdır veya acı bir azap ile bizi cezalandır!!!” Haris sözlerini bitirdikten sonra bineğine varmadan gökten başına düşen taşla yerinde ölür.Bu olaydan hemen sonra vahiy iner : “Birisi, yüksek dereceler sahibi olan Allah tarafından, inkarcılara gelip çatacak ve hiç kimsenin savamıyacağı azabı istedi.” (Me’aric suresi : 1-3) (9*)
Muhtasar olarak Ğadir Humm gerçeğinin akışını en muteber sünni kaynaklarının ortaklaşa haberlerinden aktardım.
Geçen Ğadir bayramı bütün seven ve inanan insanlara kutlu olsun.

Allah’ın rahmetine muhtac kulu

Augsburg, Almanya
01.02.2006

KAYNAKÇA

(1*)
1.    Hafız Ebu Ca’far Muhammed ibin Cerir et-Tabari ; “Velayet” adlı kitabında (Sünni ulemasından, vefatı 310 Hicri yılında.)
2.    Hafız İbin Ebi Hatim Ebu Muhammed el-Hanzaliy el-Reziy ; Suyuti’nin “Durrel-Mensur” adlı Tefsir kitabından naklen.Vefatı 327 Hicri yılında.
3.    Hafız Ebu Abdullah el-Mahamiliy ; “Amaal” adlı kitabında.Vefatı 330 Hicri yılında.
4.    Hafız Ebu Bekr el-Farisi el-Şiraazi ; “Ma nuzila min el-Kuran fi Emir el-mu’minin” adlı kitabından.Vefatı 408 ile 411 Hicri yılları arasında.
5.    Hafız İbin Merduveyh.Suyuti’nin “Dürrel-Mensur” adlı tefsirinden.Vefatı 416 Hicri yılında.
6.    Ebu İshak el-Sa’alabiy el-Niysaburi ; “El-Keşf vel-Beyaan” adlı tefsi kitabında.Vefatı 427 ile 437 Hicri yılları arasında.
7.    Hafız Ebu Nu’aym el-Esbahaani ; “Ma nuzila min el-Kuraan fi Ali” adlı tefsir kitabında.Vefatı 430 Hicri yılında.
8.    Ebul-Hasan el-Vahidiy el-Niysaaburiy ; “Esbaab el-Nuzul” adlı tefsir kitabında.Vefatı 468 Hicri yılında.
9.    Hafız Ebu Sa’id el-Sicistaaniy ; “El-Velayatu” adlı kitabında.Vefatı 477 Hicri.
10.    Hafız el-Haakim el-Hasikaniy Ebu el-Kaasim ; “Şevahid el-Tenzil…” adlı tefsir kitabında.Vefatı 490 Hicri yılından sonra.
11.    Hafız Ebu Kaasem İbin ‘Asakir el-Şafi’i ; Suyuti’nin “Durrel-Mensur” adlı tefsir kitabında naklen.Vefatı 571 Hicri.
12.    Ebul-Feth Muhammed ibin Ali ibin İbrahim el-Natanziyu ; “Hasais el-‘Alaviya” adlı kitabında.Doğumu 480 Hicri.
13.    Ebu Abdullah Fahruddin el-Raziyu el-Şafi’i ; “Tefsir el-Kebir” adlı kitabında.Vefatı 606 Hicri.
14.    Celaleddin el-Suyuti el-Şafi’i ; “Durrel-Mensur” adlı tefsir kitabında.Vefatı 911 Hicri.
Sünni ulemasından daha 16 muteber alim olayı kitaplarında zikretmişlerdir.

(2*) ve (3*)
1.    Kadı Ebi Bekr el-Baaklaniyu el-Basri ; “El-Temhid” adlı kitabında.Vefatı 403 Hicri.
2.    Kadı Abdurrahman el-İyciy el-Şafi’i ;  “El-Mavaakif” adlı kitabında.Vefatı 756 Hicri.
3.    Seyyid Şerif el-Curcaani ; “Şerh el-Mavaakif” adlı kitabında.Vefatı 816 hicri.
4.    El-Baydaviy ; “Tuvaali’ el-Envaar” adlı kitabında.Vefatı 685 Hicri.
5.    Şemseddin el-Esfahaani ; “Metaali’ el-Enzaar” adlı kitabına.Vefatı ?.
6.    El-Teftazaaniy ; “Şerh el-Makaasid” adlı kitabında.Vefatı 792 Hicri.
7.    ‘Alaeddin el-Kuşci ; “Şerh el-Tecrid” adlı kitabında.Vefatı 879 Hicri.
8.    Hafız Ali ibin Ebi Bekr ibin Suleymaan el-Heysemiy ; “Mecma’uz-Zevaaid” adlı hadis kitabında.Vefatı 807 Hicri.

 (4*)
1.    Ebu Abdullah Muhammed ibin İdris el-Şafi’i, Şfi’i mezhebinin imamı.İbn-ul Esir’in “El-Nihaye” adlı kitabında nakledilmiş.Vefatı 204 Hicri.
2.    Hafız Sa’id ibin Mansur ibin Şu’be el-Nesei ; “Sunen” adlı hadis kitabında.Vefatı 227 Hicri.
3.    Hafız Yahya ibin ‘Abdelhamiyd el-Himmaani ; “Musned” adlı hadis kitabında.Vefatı 228 Hicri.
4.    Hafız ibin Raahuveyh İshaak ibin İbraahim el-Hanzaliy el-Meruziy ; “Musned” adlı hadis kitabında.Vefatı 237 Hicri.
5.    Hafız ‘Usmaan (Osman) ibin Muhammed ibin Ebi Şeybe el-‘Absi ; “Musned” adlı hadis kitabında.Vefatı 239 Hicri.
6.    Ebu Abdullah Ahmed ibin Hanbel el-Şeybeni , Hanbeli mezhebinin imamı ; “Musned” ve “Menaakib” adlı hadis kitaplarında.Vefatı 241 Hicri.
7.    Hafız Ebu Abdullah Muhammed ibin İsmaail el-Buhari ; “Tarih el-Kebir” adlı hadis bilgisi kitabında.Vefatı 256.
8.    Hafız Ahmed ibin Mansur ibin Syyaar Ebu Bekr el-Bağdadi ; “Musned” adlı hadis kitabında. Vefatı 265 Hicri.
9.    Hafız Muhammed ibin Yezid el-Kazvini Ebu Abdullah İbin Maace ; “Sunen” adlı hadis kitabında.Vefatı 273 Hicri.
10.    Hafız Ahmed ibin Haazem el-Ğaffari ibin ‘Uzeyze ; “Musned” adlı hadis kitabında.Vefatı 276 Hicri.
11.    Hafız Muhammed ibin İsa Ebu İsa el-Termizi ; “Sahih” (“Sunen”) adlı hadis kitabında.Vefatı 279 Hicri.
12.    Hafız Ahmed ibin Yahya el-Balazuri , “Ensaab-ul Eşraaf” adlı tarih kitabında.Vefatı 279 Hicr.
13.    Hafız İbraahim ibin Huseyn el-Kesei el-Hamadaniy Ebu İshak ibin Diyziyl ; “Sıffin” adlı tarih kitabında.Vefatı 281 Hicri.
14.    Hafız Ahmed ibin ‘Amr Ebu Bekr el-Bezzaar el-Basri ; “Musned” adlı hadis kitabında.Vefatı 292 Hicri.
15.    Hafız İbraahim ibin Abdullah ibin Muslim el-Kecci el-Basri ; “Sunen” adlı hadis kitabında.Vefatı 292 Hicri.
16.    Hafız Ebu Abdurrahmaan Ahmed ibin Şu’ayb el-Nesei ; “Sunen” ve “Hasais” adlı hadis kitaplarında.Vefatı 303 Hicri.
17.    Hafız Hasan ibin Sufyan ibin ‘Amir Ebul-‘Abbas el-Şeybani ; “Musned” adlı hadis kitabında.Vefatı 303 Hicri.
18.    Hafız Ebu Ya’la Ahmed ibin Ali el-Musuli ; “Musned” adlı hadis kitabında.Vefatı 307 Hicri.
19.    Hafız Muhammed ibin Cerir el-Tabari Ebu Ca’far (Sünni alimi) ; Ğadir Humm ile ilgili özel tarih kitabında.Vefatı 310 Hicri.
20.    Hafız Muhammed ibin Cum’a ibin Halef el-Kahistani Ebu Kureyş ; “Musned” adlı hadis kitabında.Vefatı 313 Hicri.
21.    Hafız Abdullah ibin Muhammed el-Bağaviy Ebu Kasem ; “Mu’cem” adlı hadis kitabında.Vefatı 331 Hicri.
22.    Hafız Ebu el-‘Abbaas Ahmed ibin ‘Ukde ; Ğadir hadisiyle ilgili özel bir kitabında.Vefatı 333 Hicri.
23.    Hafız el-Heysem ibin Kuleyb Ebu Sa’iyd el-Şaaşiy ; “Musned” adlı kitabında.Vefatı 335 Hicri.
24.    Hafız Ebu Abdullah Muhammed ibin Ya’kub İbin Yusuf el-Şeybaani ibin El-Ehrem ; “Musned” adlı hadis kitabında.Vefatı 344 Hicri.
25.    Hafız Du’lec ibin Ahmed ibin Du’lec ibin ‘Abdurrahman el-Sicistaani ; “Musned” adlı hadis kitabında.Vefatı 341 Hicri.
26.    Ebu Bekr Muhammed ibin Hasan Muhammed el-Nakkaaş ; “Şifaa el-Suduur” adlı tefsir kitabında.Vefatı 351 Hicri.
27.    Hafız Ebu Hatim Muhammed ibin Hubbaan el-Temiymi el-Bustiy ; Muhibeddin el-Tabari’nin “Riyaad’un-Nadara” adlı tarih-hadis kitabından naklen.Vefatı 354 Hicri.
28.    Hafız Suleymaan ibin Ahmed ibin Eyub Ebu Kasem el-Tabarani ; “Mu’cem” adlı hadis kitabında.Vefatı 360 hicri.
29.    Ahmed ibin Ca’far ibin Muhammed ibin Sulm Ebu Bekr el-Hanbeli ; “Musned” adlı hadis kitabında.Vefatı 365 Hicri.
30.    El-Kadi Muhammed ibin el-Tayyib ibin Muhammed Ebu Bekr el-Baaklaniyyu ; “El-Temhid” adlı kelam bilgisini ihtiva eden kitabına.Vefatı 403 Hicri.
31.    Hafız Muhammed ibin Abdullah ibin Muhammed Ebu Abdullah el-Hakim el-Niysaaburiy ; “El-Mustedrek” adlı hadis kitabında.
Daha onlarca en muteber kaynakları zikretmek mümkün…

(5*) ve (6*)
1.    Hafız Ebu Ca’far Muhammed ibin Cerir el-Tabari (sünni) ; “Velayet” Ğadir hadisi ile ilgili yazdığı özel kitabında.Vefatı 310 Hicri.
2.    Hafız ibin Merduveyh el-Esfahaani ; İbin-i Kesir’in “Tefsir” kitabından naklen.Vefatı 410 Hicri.
3.    Hafız Ebu Nu’aym el-Esbahaani ; “Ma nuzila fil Kuraan fi Ali” adlı tefsir kitabında.Vefatı 430 Hicri.
4.    Hafız Ebu Bekr el-Hatib el-Bağdadi ; “Tarih Bağdaad” adlı tarih kitabında.Vefatı 463 Hicri.
5.    Hafız Ebu Sa’id el-Sicistaani ; “Velayet” adlı Ğadir hadis ile ilgili özel kitabında.Vefatı 477 Hicri.
6.    Ebu Hasan el-Mağaziliy el-Şafi’i ; “Menakib” adlı tarih-hadis kitabında.Vefatı 483 Hicri.
7.    Hafız Ebu Kaasem el-Haakim el-Hisakaniy ; “Şevahid el-Tenzil” adlı tefsir kitbında.Vefatı 490 Hicri sonrası.
8.    Hafız Ebul-Kaasem ibin ‘Asakir el-Dimaşki el-Şafi’i ; Suyuti’nin “Durrel-Mensur” adlı tefsir kitabından naklen.Vefatı 571 Hicri.
9.    Ahtab el-Hutaba el-Havarazmi ; “Menakib” adlı kitabında.Vefatı 568 Hicri.
10.    Ebul-Feth el-Natanziy ; “Hasais el-‘Alaviya” adlı kitabında.Doğumu 480 Hicri.
11.    Ebu Muzaffar Sıbt ibin Cuvziy el-Hanafi el-Bağdaadi ; “Tezkire” adlı kitabında.Vefatı 654 Hicri.
12.    Şeyhul-İslam el-Hamviyni el-Hanefi ; “Feraid el-Samatayn” adlı menakib kitabında.Vefatı 722 Hicri.
13.    Ğimededdin ibin Kesir el-Kureyşi el-Dimaşki el-Şafi’i ; “Tefsir” kitabında.Vefatı 774 Hicri.
14.    Celaleddin el-Suyuti el-Şafi’i ; “Durrel-Mensur” adlı tefsir kitabında.Vefatı 911 Hicri.
….

(7*) bunu (4*) işareti altında saydığım kaynakların çoğunluğu zikretmişler.

(8*)
1.    Hafız Ebu Abdullah Merzabaani Muhammed ibin Gumraan el-Hurasani ; “Merkaat el-Şu’r” adlı kitabında.Vefatı 378
2.    Hafiz Abdelmelik ibin Ebi ‘Usmaan el-Harguşi Ebu Sa’d ; “Şeref el-Mustafa” adlı kitabında.Vefatı 408 Hicri.
3.    Hafız Ebu Nu’aym el-Esbahaani ; “Ma nuzila minel-Kuraan fi Ali” adlı tefsir kitabındaVefatı 430 Hicri.
4.    Hafız Ebu Sa’id el-Sicistaani ; “Velayet” Ğadir hadisi ile ilgili yazdığı özel kitabında.Vefatı 477 Hicri.
5.    Ahtab el-Hutaba el-Havarazmi ; “Menakib” ve “Maktel el-Sıbt el-Şehid” adlı kitaplarında.Vefatı 568 Hicri.
6.    Hafız Ebul-Feth el-Natanziy ; “Hasais el-‘Alaviya” adlı kitabında.Doğumu 480 Hicri.
7.    Hafız Ebu Abdullah Muhammed ibin Yusuf el-Kenci el-Şafi’i ; “Kifayet el-Taalib” adlı kitabında.Vefatı 658 Hicri.
8.    Hafız Ebul-Muzaffar Sıbt ibin Cevziy el-Hanefi ; “Havassul-Eimme” adlı kitabında.Vefatı 654 Hicri.
9.    Şeyhul-İslam Sadreddin el-Hammaviy ; “Fereid el-Samatayn” adlı kitabnda.Vefatı 722 Hicri.
10.    Hafız Cemaaledin Muhammed ibin Yusuf el-Zerendi el-Hanefi ; “Nazmu Durer el-Samatayn” adlı kitabında.Vefatı 750 Hicri.
11.    Şeyh Taaceddin ibin Mektum el-Hanefi ; “Tezkire” adlı kitabında.Vefatı 749.
12.    Hafız Celaaleddin el-Suyuti ; “El-İzdihaar fiyma ‘akadahu el-Şu’aara min-el Eş’aar” adlı risalesinde.Vefatı 911 Hicri.

(9*)
1.    Hafız Ebu ‘Ubeyd el-Harevi ; “Ğariyb el-Kuraan” adlı kitabında.Vefatı 223-4 Hicri.
2.    Ebu Bekr el-Nakkaaş el-Musuliy el-Bağdaadi ; “Şifa el-Sudur” adlı tefsir kitabında.Vefatı 351 Hicri.
3.    Ebu İshaak el-Sa’alabiy el-Niysaaburiy ; “El-Keşfu vel-Beyan” adlı tefsir kitabında.Vefatı 427-37 Hicri.
4.    El-Haakim Ebu Kaasem el-Hasikaani ; “Du’aat el-Hudaat” adlı kitabında.Vefatı 490 Hicri sonrası.
5.    Ebu Bekr Yahya el-Kurtubi ; “Tefsir” kitabında.Vefatı 568 Hicri.
6.    Şemseddin Ebul-Muzaffar Sıbt ibin Cevzi; “Tezkire” adlı kitabında.
7.    Şeyh İbrahim ibin Abdullah el-Yemeniy el-Vassabiy el-Şafi’i ; “El-İktifa fi fadail el-Erba’ati el-Hulafa” adlı kitabında.
8.    Şeyhul-İslaam el-Hammaviyni ; “Fereid el-Samatayn” adlı kitabında.
9.    Şeyh Muhammed el-Rezendi el-Hanefi ; “Me’aaric el-Vusuul” ve “Nazmu Durer el-Samatayn” kitaplarında.
10.    Şehaabeddin Ahmed Devlet-aabaadi ; “Hidaayet el-Su’adaa” adlı kitabında.Vefatı 849 Hicri.
11.    Nureddin ibin Sabbaağ  el-Mekki el-Maaliki ; “Fsuul el-Muhimme” adlı kiabında.Vefatı 855 Hicri.
12.    Seyyid Nureddin el-Hasaniyu el-Semhudiy el-Şafi’i ; “Cevaahir el-‘Akdayn” adlı kitabında.Vefatı 911 Hicri.
13.    Ebu Su’uud el-‘Amaadi Muhammed ibin Muhammed el-Hanefi ; “Tefsir” . Vefatı 982 Hicri.
….
Ve daha 16 muteber sünni alimi bu olayı aktardığım gibi zikretmişlerdir.

Bütün varlığın Rabbi olan Allah’a hamd ve şükürler olsun.